PEH II confirms central role of energy storage in main spatial structure

In het Plan Energiehoofdstructuur II (PEH II) wordt bepaald waar in Nederland ruimte moet worden gereserveerd voor de energie-infrastructuur, zoals batterijen, leidingen, waterstofinstallaties en warmtenetten. De startnotitie van PEH II die openbaar is gemaakt in juni 2025 markeert een duidelijke stap: energieopslag wordt beleidsmatig en ruimtelijk erkend als essentieel voor systeemflexibiliteit en leveringszekerheid.

Wat is de PEH 2?

Het PEH werkt nauw samen met twee andere grote plannen van de overheid. De eerste is het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE), waarin wordt beschreven welke energiebronnen we in de toekomst nodig hebben, zoals wind, zon, waterstof of warmte. De tweede is de Nota Ruimte, waarin uiteen wordt gezet wat de nationale visie is op hoe Nederland er fysiek uit moet gaan zien, met aandacht voor wonen, natuur, economie én energie. Waar het NPE de inhoudelijke koers bepaalt en de Nota Ruimte het overkoepelende beleid geeft, vertaalt het PEH deze doelen naar concrete keuzes op de kaart. Zo ontstaat er samenhang tussen wat we willen, wat er nodig is, en waar dat allemaal moet komen.

Batterijopslag expliciet erkend

Grootschalige systeem-batterijen met een vermogen boven de 100 megawatt blijven expliciet benoemd in PEH II. In het eerste PEH is al vastgesteld dat de ruimtevraag voor batterijen groot is. In PEH II wordt verder onderzocht waar deze batterijen ruimtelijk het beste kunnen worden ingepast en hoe ze bijdragen aan systeemflexibiliteit, bijvoorbeeld door pieken in vraag en aanbod op te vangen. Daarnaast worden systeemvarianten geanalyseerd waarin batterijopslag een dominante rol speelt naast andere flexibiliteitsopties.

Warmteopslag als nieuwe bouwsteen

Een belangrijke toevoeging in PEH II is de introductie van warmte als nieuw onderdeel van het energiesysteem. De focus ligt hierbij op bovenregionale warmtenetten, power-to-heat, en warmtebuffers. Deze buffers dienen zowel voor seizoensopslag als voor dag/nacht-buffering. De ruimtelijke consequenties en systeemimpact van deze vormen van opslag worden integraal meegenomen in de analyses.

Voortbouwend op waterstofinfrastructuur

Op het gebied van waterstof zet PEH II de lijn uit PEH I voort. Het programma blijft zich richten op elektrolyse-installaties groter dan 100 megawatt, ondergrondse opslag, en waterstofleidingen van nationaal belang. Nieuw is de aandacht voor voorkeurslocaties voor importterminals, uitbreiding van de leidinginfrastructuur, en de ruimtelijke en veiligheidsaspecten van grootschalige waterstofvoorziening. De clustering van waterstofproductie bij wind-aanlandingen van zee wordt daarbij gezien als ruimtelijk efficiënt, omdat het de benodigde infrastructuur beperkt.

Adaptieve planning: ruimte reserveren zonder lock-ins

In plaats van te sturen op één vast toekomstbeeld werkt PEH II met meerdere scenario’s richting 2040 en 2050. Deze scenario’s verkennen onder meer varianten met een dominante rol voor batterijopslag, sterke inzet op waterstof, en de uitbouw van warmteopslag. Daarmee wordt lock-in voorkomen en ontstaat ruimte voor adaptieve planning. Het programma beoogt ook voorkeursgebieden aan te wijzen voor opslagtechnologieën, zodat projecten binnen het juridisch kader van de Omgevingswet versneld gerealiseerd kunnen worden.

Planning

De komende jaren staan in het teken van verdere uitwerking:

• Zomer 2025 verschijnt het ontwerp van de Nota Ruimte, waarin de grote ruimtelijke keuzes voor Nederland worden vastgelegd.
• Najaar 2025 wordt het onderzoeksplan voor PEH II gepubliceerd, waarin staat wat er precies onderzocht gaat worden en hoe het publiek daarbij wordt betrokken.
• In 2026 vindt de evaluatie plaats van PEH I, waarbij wordt gekeken hoe het programma in de praktijk werkt en waar verbeteringen mogelijk zijn.
• Ook in 2026 verschijnt de hoofdlijnenbrief voor PEH II, met daarin de eerste richtinggevende keuzes voor de nieuwe energiehoofdstructuur.
• Begin 2028 wordt het ontwerp van PEH II gepresenteerd, inclusief onderbouwing en effecten, waarna een formele inspraakronde volgt.
• Eind 2028 worden zowel het definitieve PEH II als het geactualiseerde Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) vastgesteld door het kabinet.

Daarnaast wordt PEH II vanaf nu elk jaar onderdeel van de Klimaat- en Energienota, zodat actuele inzichten over energieopslag structureel meegenomen worden in het landelijke beleid.