Interview with André Flach (SGP) on the role of energy storage in energy transition

De Tweede Kamerverkiezingen staan voor de deur en Energy Storage NL is benieuwd hoe energieopslag wordt meegenomen in de partijprogramma’s van verschillende politieke partijen. De aanloop naar de verkiezingen staat bij Energy Storage NL in het kader van ‘energieopslag in de politiek’. Voor deze campagne hebben we verschillende Kamerleden geïnterviewd over wat volgens hen het belang is van energieopslag in het energiesysteem. Dit keer aan het woord: André Flach, Tweede Kamerlid namens de SGP.

Wat is volgens jou de belangrijkste meerwaarde van energieopslag in het Nederlandse energiesysteem, zowel op korte als lange termijn?

De SGP wil graag inzetten op meer energieopslag, ook als strategische prioriteit. Meer energieopslag is cruciaal voor een toekomstbestendig energiesysteem dat zowel duurzaam, betaalbaar als betrouwbaar is. De elektriciteitsproductie en de elektrificatie van het energiesysteem neemt toe. Door de forse toename van windparken en zonnepanelen gaat ook de elektriciteitsproductie veel meer fluctueren. Je hebt opslag technisch en economisch gezien nodig om het net in balans te houden, het elektriciteitsnet optimaal te gebruiken en onwerkbare prijspieken en vraaguitval te voorkomen. Je hebt opslag meer strategisch gezien nodig om zoveel mogelijk groene stroom zelf te gebruiken en om het energiesysteem voldoende flexibel en minder kwetsbaar te maken.

Hoe kijk je naar de rol van energieopslag als structurele oplossing voor netcongestie? Vind je dat de potentie van opslag daarvoor al voldoende wordt benut?

Energieopslag kan op de juiste plekken in het net een wezenlijke bijdrage leveren aan het oplossen van congestieknelpunten. Ik denk bijvoorbeeld aan bedrijventerreinen waar bedrijven met een veel minder grote aansluiting toe kunnen als ze werk maken van gezamenlijk energiemanagement, inclusief een batterij. Dat is niet eenvoudig, maar we zullen wel die kant op moeten. Deze potentie wordt nu nog onvoldoende benut.

Het aandeel opslag in het energiesysteem is nu nog erg klein. Wat is volgens jouw partij de grootste reden dat energieopslag in Nederland tot nu toe onvoldoende van de grond komt?

De achterliggende reden is denk ik dat energieopslag in het elektriciteitsnet een vreemde eend in de bijt is. We vinden het bijvoorbeeld juridisch lastig. Is het nu een energiegebruiker of niet? We willen meer energieopslag vanwege de positieve rol in het energiesysteem, maar omdat we het aanmerken als energiegebruiker laten we batterijen wel netkosten en energiebelasting betalen. Dat helpt natuurlijk niet. Maar ook qua inrichting van systeem en markt is het lastig. We komen uit een tijd met centrale en stabiele elektriciteitsproductie waarbij strategische keuzes vooral aan de markt overgelaten werden. De energietransitie vraagt meer systeemdenken en strategische keuzes van de overheid. Energieopslag komt er niet vanzelf.

De sector mist richting en regie vanuit de overheid. Vind je dat de inzet op opslag veel meer prioriteit zou moeten genieten, en zo ja: hoe zie je dat voor je (bijv. een nationale programma of sectorakkoord voor opslag)?

Ja, daar ben ik het mee eens. Energieopslag fietst overal tussendoor. Tussen bestuurslagen, ministeries en sectoren. Je hebt dus breed commitment nodig. Een nationaal programma kan zeker helpen, maar we hebben al best veel papier. Ik denk dat je vooral ook een oliemannetje nodig hebt die iedereen bij de les houdt.

We weten nu bijv. nog niet hoeveel opslag waar nodig is. Zou in het beleid, bijv. in het Nationaal Plan Energiesysteem, daarom bijvoorbeeld een streefdoel voor opslag moeten komen?

Zo’n streefdoel voor opslag kan helpen om iedereen bij de les te houden. Dus ik ben hier wel voorstander van.

Een rendabele businesscase ontbreekt vaak, onder andere door de huidige transporttarieven. Vind je dat de overheid hier actief moet ingrijpen of zie je nog andere manieren om opslag vanuit de overheid te stimuleren?

Als SGP vinden we dat geen transportkosten gerekend moeten worden voor elektrolysers en batterijen op die plekken in het energienet waar ze nodig zijn om het net in balans te houden. Het huidige tijdsduurgebonden transportrecht met een korting van 65% is beperkt toepasbaar en onvoldoende voor een goede businesscase. Minister Hermans verschuilde zich achter aangekondigde Europese richtsnoeren. Maar, in België en Duitsland gelden nú al vrijstellingen, dus binnen de huidige EU-regels. Ik vind dat Nederland ook die stap moet zetten. Verder willen we als SGP af van de dubbele energiebelasting.

Het grootschalig subsidiëren van opslag is nu nog niet mogelijk, zo wordt opslag niet meegenomen in de SDE++. Hoe kijk je daarnaar?

Ik vind dat we vooral aan de voorkant de businesscase voor energieopslag moeten verbeteren. Dus veel minder of geen transportkosten rekenen en geen dubbele energiebelasting. Vervolgens moet je kijken wat dan nog aan steun nodig is om de gang erin te krijgen.

The incorporation of storage locally is still very difficult. Should the national government take much more control of this by, for example, regulating land positions and permits for storage?

Ik denk dat het begint bij meer urgentiebesef bij het Rijk en een duidelijke visie op en strategie voor uitrol van energieopslag. Dan kun je daar bijvoorbeeld via bestuurlijke afspraken provincies en gemeente veel beter in meenemen. Energieopslag is ook regionaal en lokaal van belang voor de aanpak van netcongestie.

Hoe zorgen we dat ook burgers profiteren van energieopslag? Hoe kijk je bijvoorbeeld naar het stimuleren of faciliteren van buurt- of thuisbatterijen of decentrale warmteopslag?

Ik denk dat we het belang van thuisbatterijen snel kunnen overschatten en het belang van warmteopslag juist niet. Voor consumenten kunnen thuisbatterijen wel interessant worden, maar als het voor het energiesysteem niet de meest optimale keus is, komt dat in de nettarieven weer terug. Warmteopslag is een win win. Het ontlast het elektriciteitsnet en maakt warmtenetten meer betaalbaar en minder kwetsbaar.

Wat mogen we in aanloop naar de verkiezingen verwachten van jouw partij op het gebied van energieopslag – wordt dit een belangrijk punt in uw klimaat- en energieagenda?

Als SGP hameren we op het belang van versterking en het robuuster maken van het energienet. De politiek heeft volop ingezet op verduurzaming van de energievoorziening, maar heeft het energiesysteem vergeten. Netcongestie is nu voor veel bedrijven de bottleneck voor verduurzaming. Als SGP zijn we daarom gemotiveerd om in te zetten op meer energieopslag, via batterijen en warmteopslag. Een belangrijke stap is de afschaffing van nettarieven en de dubbele energiebelasting.