Compliment van de Maand: Provincie Groningen
In onze reeks ‘Compliment van de Maand’ belichten we iedere maand een partij die zich inzet om de energietransitie te versnellen. Voor juni gaat onze waardering uit naar de Provincie Groningen voor het uitbrengen van het uitvoeringsprogramma energietransitie 2024–2027. Dit programma is bijna een jaar geleden gepubliceerd, in juli 2024, en inmiddels zijn de eerste uitvoeringsstappen zichtbaar.
Met het programma laat de provincie zien welke thema’s, acties en middelen de komende jaren centraal staan op het gebied van energie. De nadruk ligt op de uitvoering van bestaande activiteiten die noodzakelijk zijn of passen binnen het huidige beleid. Nieuwe beleidskeuzes worden niet gemaakt. Het uiteindelijke doel is om toe te werken naar een duurzaam energiesysteem dat ‘betaalbaar, beschikbaar, betrouwbaar en bestendig is voor onze bewoners en bedrijven, nu en in de toekomst.’
Energieopslag is in het programma een duidelijk aandachtspunt binnen de thema’s duurzame gassen en elektriciteit. Deze opslag is cruciaal voor het functioneren van een duurzaam en stabiel energiesysteem.
Wat staat er in het programma?
Bij duurzame gassen benadrukt de provincie dat continue beschikbaarheid van waterstof noodzakelijk is voor een grootschalige waterstofeconomie. Opslag is hierbij onmisbaar. Het programma vermeldt dat het Rijk een projectprocedure is gestart om in Groningen de mogelijkheden voor opslag in zoutcavernes te onderzoeken. De provincie neemt hierin een adviserende rol.
Bij elektriciteit wordt batterijopslag genoemd als oplossing om de schommelingen op het elektriciteitsnet op te vangen. De provincie werkt aan ruimtelijk beleid dat duidelijk maakt waar, en onder welke voorwaarden, batterijen kunnen worden gerealiseerd. Deze kaders worden opgenomen in de nieuwe omgevingsvisie en -verordening.
Wat is er inmiddels in gang gezet?
In maart 2025 gaven de ministers van Klimaat en Groene Groei (KGG) en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) groen licht voor het project HyStock Waterstofopslag. Dit project omvat de aanleg van vier zoutcavernes voor waterstofopslag bij Zuidwending (gemeente Veendam). Daarmee is een belangrijke stap gezet in de realisatie van grootschalige waterstofopslag in de regio.
Ook op het gebied van elektriciteitsopslag zijn er concrete ontwikkelingen. In dezelfde maand maakte de provincie in het concept van de Omgevingsvisie 2025–2050 bekend dat de voorkeurslocaties voor grote, losstaande batterijsystemen worden gezocht op de zogenoemde XXL-bedrijventerreinen. Eén daarvan, het terrein Oosterhorn in Delfzijl, is inmiddels het toneel van de bouw van GIGA Leopard: een batterij met een vermogen van 300 megawatt en een opslagcapaciteit van 1.200 megawattuur. Deze batterij wordt naar verwachting in 2027 in gebruik genomen. De realisatie is mogelijk gemaakt via een tijdsduurgebonden transportrechtcontract met netbeheerder TenneT. Volgens Hylke Havinga van adviesbureau Ventolines is het aanwijzen van geschikte locaties een belangrijke stap, omdat dit duidelijkheid schept voor zowel marktpartijen als gemeenten, en daarmee richting geeft aan het energiesysteem van de toekomst. Voor partijen op andere locaties is dit wellicht een tegenvaller, maar het zorgt wel voor duidelijkheid en richting in de ontwikkeling van het energiesysteem.
Opvallend is dat warmteopslag in het Uitvoeringsprogramma nauwelijks aan bod komt, terwijl ook deze vorm van opslag een essentiële rol speelt in het nieuwe energiesysteem. Juist in Groningen zijn hier stappen gezet. In 2024 werd aan de noordrand van de stad het zonthermiepark op het voormalige baggerdepot Dorkwerd opgeleverd. Dit is het op twee na grootste zonthermiepark ter wereld. De opgewekte zonnewarmte wordt opgeslagen in een buffervat met warm water en vervolgens geleverd aan het warmtenet van WarmteStad. Sinds december 2024 levert het park daadwerkelijk warmte aan huishoudens.
De samenhang tussen de ambities in het uitvoeringsprogramma en wat er inmiddels aan projecten is opgestart, laat zien dat Groningen niet alleen plannen maakt, maar ook daadwerkelijk uitvoert. Met gerichte keuzes en concrete voortgang levert de provincie een zichtbare bijdrage aan een toekomstbestendig energiesysteem, en dat is dit compliment meer dan waard.
