Update verwerkingsplicht industriële batterijen waaronder thuisbatterijen

Samenvatting

• Door financiële risico’s is het op korte termijn oprichten van een collectieve producenten-organisatie voor industriële batterijen, waaronder thuisbatterijen, op de korte termijn nog geen goede optie;
• Nederland is te laat met het implementeren van de Batterijverordening, waardoor producenten ook individueel nog niet goed aan hun verplichtingen kunnen voldoen;
• Holland Solar, ESNL en Stichting OPEN zijn in gesprek met het Ministerie van I&W om tot praktische oplossingen te komen;
• In de tussentijd kunnen bedrijven die industriële batterijen op de markt zetten, zich het beste voorbereiden door informatie over import en verkoop van industriële batterijen, waaronder thuisbatterijen, volledig bij te houden in hun eigen administratie.

Achtergrond

Eerder dit jaar deelden we informatie over de gevolgen van de Europese Batterijverordening voor fabrikanten en importeurs (hierna ‘producenten’) van industriële batterijen, waaronder ook thuisbatterijen. Hieruit volgt vanaf 18 augustus 2025 onder andere een verplichting voor alle producenten om inzameling en verwerking van producten bij einde levensduur te organiseren en financieren. Afgelopen voorjaar hebben Holland Solar en ESNL gezamenlijk input verzameld vanuit de achterban. Hieruit bleek dat leden van beide vereniging de voorkeur hebben voor een collectieve oplossing. Dit is de basis voor de inzet van Holland Solar en ESNL. Het collectieve systeem zou idealiter worden uitgevoerd door Stichting OPEN, die dit ook al doet voor zonnepanelen. Zie hier voor het volledige position paper.

Collectieve oplossing producentenverantwoordelijkheid

De inzet van Holland Solar, ESNL en Stichting OPEN is te komen tot een collectieve oplossing voor industriële batterijen. De voorkeur gaat hierbij uit naar een collectief systeem voor batterijen tot een nader te bepalen maximum gewicht (thuisbatterijen). In verband met hun hoge gewicht zou een systeem dat ook megawatt-parken omvat namelijk een onwenselijk financieel risico opleveren voor de producentenorganisatie. Wanneer er een collectieve producentenorganisatie bestaat, zou het wel mogelijk worden voor producenten van deze grote parken om met deze producentenorganisatie afspraken te maken over het innemen en verwerken van de batterijen. De financiering hiervan zou dan echter niet gaan via een vooraf betaalde verwijderingsbijdrage, maar via een overeenkomst achteraf.
Voordat een collectief systeem kan worden opgezet, moeten er echter eerst afspraken worden gemaakt met de overheid over de interpretatie en handhaving van de Batterijverordening in Nederland. Uit juridisch advies dat Stichting OPEN heeft ingewonnen, blijkt namelijk dat het nu weliswaar mogelijk is om een collectieve aanvraag te doen die beperkt is tot batterijen met een bepaald maximum gewicht of chemische samenstelling, maar dat bij goedkeuring de verplichting voor inzameling en verwerking alsnog zou gelden voor alle industriële batterijen. Zonder afbakening van die verplichting wordt het financiële en juridische risico voor de producentenorganisatie echter onbeheersbaar.
Holland Solar, ESNL en Stichting OPEN spannen zich in overleg met het ministerie van I&W en Rijkswaterstaat in om zo snel mogelijk helderheid te krijgen over de interpretatie van de regelgeving zodat gewerkt kan worden aan een collectieve invulling van de producentenverantwoordelijkheid

Implementatie Batterijverordening door Rijkswaterstaat vertraagd

Doordat een Europese verordening zoals de Batterijverordening direct Nederlands recht wordt, hebben bedrijven vanaf 18 augustus in principe juridisch bindende taken – ook als de implementatie door de Nederlandse overheid vertraagd is. Deze verplichtingen zijn:

1. Registratie in het batterijenregister: Iedere producent moet individueel ingeschreven worden in het nog op te richten Batterijenregister. Rijkswaterstaat wordt de beheerder van dit register en gaat de verplichtingen omtrent de registratie uitvoeren. Collectieve producentenorganisaties zoals Stichting OPEN kunnen de bij hen aangesloten producenten doorgeven, wat registratie voor zowel bedrijven als Rijkswaterstaat vereenvoudigt.
2. Goedkeuringsprocedure: Iedere producent of, indien aanwezig, collectieve producentenorganisatie moet goedkeuring aanvragen voor het op de markt zetten van batterijen. Hierbij moet allerlei algemene informatie worden aangeleverd, maar bijvoorbeeld ook een afvalbeheerplan.

In alle lidstaten van de Europese Unie blijkt dat de invoering van de Batterijenverordening aanzienlijk complexer is dan verwacht. De Nederlandse implementatiewetgeving van de Batterijenverordening zal niet op 18 augustus 2025 klaar zijn. In Nederland is Rijkswaterstaat onder andere nog niet klaar met de invoer van het Batterijenregister, waarin alle producenten zich zullen moeten registreren.

Registratie in het Batterijenregister (verplichting 1) is op dit moment dus nog niet mogelijk. Bij afwezigheid van een collectief systeem is een individuele goedkeuringsprocedure per bedrijf verplicht. Ook dit (verplichting 2) wordt op dit moment als risicovol gezien: een individuele producent wordt na goedkeuring namelijk niet alleen verantwoordelijk gehouden voor de eigen industriële batterijen, maar moet ook alle andere, door andere producenten op de markt gebrachte, industriële batterijen die bij hem worden aangeboden kosteloos innemen en laten verwerken. Hij kan vervolgens wel proberen om deze kosten bij de originele producent in rekening te brengen. Dit zal gezien de lange levensverwachting van industriële batterijen echter een zeer moeizaam proces zijn en dus een groot financieel risico opleveren.
Stichting OPEN, Holland Solar en ESNL spannen zich, in overleg met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat, in om te komen tot een oplossing die een collectieve invulling van de producentenverantwoordelijkheid mogelijk maakt voor de categorie industriële batterijen via segmenten, in het bijzonder het segment thuisbatterijen.

Wat kunnen bedrijven nu wel doen?

Omdat voor de industriële- en thuisbatterijen een collectieve aanvraag vooralsnog geen goede optie is is, zou in principe iedere producent en importeur zich zelf moeten registreren in het Batterijenregister, een individuele Goedkeuringsaanvraag inclusief afvalbeheerplan moeten indienen en financiële voorzieningen moeten treffen voor de verwerking van bij hem ingeleverde batterijen. De vertraging bij implementatie van de Batterijverordening in Nederland zorgt er echter voor dat registratie in het Batterijenregister nog niet mogelijk is, en individuele goedkeuringsaanvragen risicovol zijn.

In afstemming met Holland Solar en ESNL is Stichting OPEN daarom in overleg met het ministerie en Rijkswaterstaat om tot praktische oplossingen te komen. Stichting OPEN heeft er onder andere bij het ministerie en Rijkswaterstaat op aangedrongen om de registratiedatum en de Goedkeuringsprocedure uit te stellen naar 1 januari 2026, zoals in een groot deel van de andere EU-lidstaten reeds het geval is.

Intussen adviseren wij bedrijven die industriële batterijen op de markt zetten nadrukkelijk om voorbereidingen te treffen voor registratie in het Batterijenregister door alle relevante informatie over de import en verkoop van industriële batterijen in de eigen administratie bij te houden.

Vragen

1. Algemene informatie over de Batterijverordening op de website van Rijkswaterstaat:
2. Voor vragen en opmerkingen over de inzet van Holland Solar en ESNL: Maaike Beenes, senior branchespecialist, maaike.beenes@hollandsolar.nl, 0644844834