Kabinet publiceert Nationale Agenda Ondergrondse Waterstofopslag

Afgelopen week het demissionaire kabinet de Nationale Agenda Ondergrondse Waterstofopslag gepubliceerd. Het doel van de Nationale Agenda is het in kaart brengen en schetsen van de randvoorwaarden, ontwikkelstrategie en acties die nodig zijn om tijdig te kunnen voorzien in de toekomstige behoefte aan grootschalige ondergrondse waterstofopslag in Nederland. Energy Storage NL is betrokken geweest bij de totstandkoming van deze agenda.

Ondergrondse waterstofopslag is volgens het rapport onmisbaar om de inpassing van zon‑ en windenergie in ons energiesysteem te garanderen. Zonder voldoende buffercapaciteit zal Nederland geconfronteerd worden met toenemende verliezen van duurzame energie en een hogere afhankelijkheid van import, wat de leveringszekerheid onder druk zet.

Lange ontwikkeltijd

Nederland beschikt over twee complementaire opslagroutes: zoutcavernes en lege gasvelden. Beide zijn technisch bewezen, maar kennen projectcycli van minimaal tien tot vijftien jaar door noodzakelijke veiligheids‑ en vergunningstrajecten. In de agenda wordt benadrukt dat als nu niet voldoende wordt geïnvesteerd in prospectie, proefboringen en planologische voorbereidingen, de kans verdwijnt om vóór 2035 operationele capaciteit te realiseren. Daarmee vervalt ook de mogelijkheid om in te spelen op de snelgroeiende vraag naar grootschalige opslag.

Er blijft onduidelijkheid over de exacte omvang en timing van de toekomstige opslagbehoefte. Huidige projecten dekken volgens de Nationale Agenda vermoedelijk alleen de onderkant van de benodigde bandbreedte. Daarom wordt een adaptieve aanpak gehanteerd: twee uiterste toekomstbeelden (met en zonder ondergrondse opslag) zijn kwalitatief uitgediept om de implicaties voor het energiesysteem en publieke belangen zoals betrouwbaarheid en veiligheid in kaart te brengen. Zo blijven beleidsopties open en kunnen kernen eerder worden bijgesteld als nieuwe inzichten zich aandienen.

Ambitieuze tijdlijnen met programmatische aanpak tot 2035 en verder

De lange aanlooptijden en financiële risico’s weerhouden marktpartijen ervan zelfstandig te investeren. De Agenda onderstreept dat zonder publieke funding en het strategisch inzetten van staatsdeelnemingen de businesscase onvoldoende robuust is. Alleen met ‘de‑risking’ via publieke participaties en garantstellingen kunnen de eerste projecten, zoals HyStock en demonstratie­opslag in gasvelden, voorspoedig worden gerealiseerd.

Er wordt daarom een concrete roadmap voorgesteld wat zorgt voor een programmatische aanpak voor de ontwikkeling van ondergrondse waterstofopslag: in 2026 wordt gestart met proefboringen voor nieuwe cavernes, in 2031‑2037 moet HyStock operationeel zijn en vóór 2040 komt er een werkvoorraad van dertien cavernes beschikbaar. Vanaf 2026 wordt daarnaast een demonstratieproject in een gasveld gerealiseerd.

Oproep Energy Storage NL: nu snel aan de slag!

Energy Storage NL verwelkomt de heldere visie: voor het eerst zien we ondergrondse waterstofopslag écht erkend worden als strategische asset voor Nederland. De agenda toont niet alleen ambities in tijdlijnen, maar erkent ook het marktfalen dat investeringen belemmert en roept op tot meer participatie vanuit de overheid. Het is nu zaak de benodigde instrumenten uit deze visie actief in te zetten: maak de financiële middelen beschikbaar voor de eerste projecten, faciliteer publieke participaties om marktpartijen te ‘de‑risken’ en vereenvoudig vergunningprocedures zodat opslagsites snel in ontwikkeling kunnen gaan.