Compliment van de maand: Nationaal Klimaat Platform en Energieopwek.nl
In onze reeks ‘Compliment van de Maand’ belichten we iedere maand een partij die zich inzet om via energieopslag de energietransitie te versnellen. Voor juli gaat onze waardering uit naar het Nationaal Klimaat Platform en Energieopwek.nl. Het Nationaal Klimaat Platform stelde via cijfers uit het monitorplatform voor hernieuwbare energie ‘Energieopwek.nl’, vast dat in het tweede kwartaal 2025 de productie van hernieuwbare energie flink is gegroeid, maar ook het aantal uren met ongebruikte overschotten. Volgens het Nationaal Klimaat Platform moet er daarom meer worden geïnvesteerd in energieopslag om daarmee de kans op onbenutte energie te voorkomen.
Nationaal Klimaat Platform en Energieopwek.nl
Het Nationaal Klimaat Platform is in 2022 door toenmalig minister Jetten van Klimaat en Energie in het leven geroepen om te helpen het klimaatbeleid te versnellen als vervolg op het (voortgangsoverleg) Klimaatakkoord. Het Nationaal Klimaat Platform ontplooit verschillende activiteiten om te helpen de energietransitie te versnellen, Energieopwek.nl is één van die initiatieven.
In 2016 ging de website Energieopwek.nl live. Aanleiding daarvoor is het Energieakkoord uit 2013 om daarmee de vastgelegde doelstellingen voor hernieuwbare opwek actief te monitoren. Op Energieopwek.nl is te zien hoe het staat met de actuele status van de opwek van hernieuwbare energie. Daarin kan je per dag en zelf per uur nauwkeurig de opwek van duurzame energie vanuit bijvoorbeeld zon en wind bijhouden.
Het Nationaal Klimaat Platform gebruikt de cijfers van Energieopwek.nl om regelmatig een update te geven over trends- en ontwikkelingen omtrent hernieuwbare opwek. In juli hebben ze een update geven over de ontwikkeling hernieuwbaar opgewekte energie in het tweede kwartaal van 2025.
Tweede kwartaal 2025 laat noodzaak opslag zien
De productie van hernieuwbare energie groeide in het tweede kwartaal van 2025 met 13% vergeleken met dezelfde periode in 2024. Dit kwam door het zonnige voorjaar, maar met weinig wind in april. Mei was daarentegen uitzonderlijk zonnig en winderig vergeleken met een normale meimaand. Dit zorgde voor een forse toename van de productie van duurzame energie in Nederland die maand. De opbrengst uit windmolens groeide dit kwartaal met 13 procent vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2024. De opbrengst uit zonnepanelen groeide nog meer. Die leverden 30 procent meer op.
Het hogere aandeel zon en wind in de productiemix zorgt ervoor dat windmolens en zonnepanelen meer afschakelen. Dit gebeurt zowel om technische redenen als uit commerciële motieven, bijvoorbeeld door negatieve energieprijzen. In het tweede kwartaal werd zo’n 8,3 PJ afgeschakeld (zon en wind op land). Ter vergelijking: vorig jaar was dat voor het voorjaar 4.6 PJ, iets meer dan de helft van dit jaar
In Q2 2025 was 66,8% van de opwekte energie afkomstig uit hernieuwbaar. Als er niet afgeschakeld – doordat er bijvoorbeeld voldoende energieopslag was gerealiseerd – dan zou het percentage duurzame opwek 2.4% groter zijn geweest. Met de hoeveelheid afgeschakelde productie zouden een kleine 800.000 huishoudens een jaarlang van elektriciteit kunnen worden voorzien. Dan had de stroom wel opgeslagen moeten worden.
Ter illustratie een grafiek van 21 juni met een recordhoeveelheid zonnestroom in Nederland. Alles boven de lijn met de stroomvraag in Nederland wordt afgeschakeld omdat de stroom niet afgezet of opgeslagen kan worden.
10 procent van de tijd negatieve prijzen
Een zonnig voorjaar zorgt voor veel (over)aanbod van elektriciteit op hetzelfde moment, en dus voor negatieve prijzen, waardoor producenten geld moeten toeleggen als ze stroom opwekken. Dat gebeurde de eerste zes maanden al zo’n 10 procent van de tijd, waarmee de teller nu op 401 uur staat. Dat komt al in de buurt van de 458 uur over heel 2024.
Op zulke momenten kan ook een elektrolyser draaien om de overtollige stroom in waterstof om te zetten. In de eerste helft van het jaar had de virtuele elektrolyser van Entrance zo’n 834 uur kunnen draaien. Dat is 125 uur meer dan eind juni vorig jaar. Deze groene waterstof kan ingezet worden als grondstof in de industriële sector of als seizoensopslag van elektriciteit. Opslag voorkomt daarmee niet alleen dat energie van zon en wind onnodig wordt afgeschakeld, het voegt ook waarde toe aan de businesscase voor zon- en windproducenten. Dit doordat opslag zorgt voor een betere benutting van opgewekte energie waardoor momenten van negatieve prijzen – en daarmee een negatieve impact op de businesscase – worden omzeild.
