De invasie van Rusland in Oekraïne wakkert de internationale roep tot energieonafhankelijkheid aan. Ook Nederland sluit zich daarbij aan. Om de import van fossiele brandstoffen – zoals Russisch gas – zo snel mogelijk af te bouwen via duurzame energie, investeert het Nederlandse kabinet onder andere 13 miljard euro extra in de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) (SDE++). Deze extra investeringen in zon en wind zijn voor de energietransitie meer dan welkom, ze helpen ons echter niet bij het snel bereiken van dat doel.
Back-up optie
Op de momenten dat er geen zon of wind is, is het bijschakelen van conventionele centrales noodzakelijk om de tekorten aan duurzame energie op te vangen. Met een energiesysteem dat steeds meer afhankelijk van het weer wordt, zal fossiele energie dus belangrijk blijven als back-upoptie, tenzij het Nederlandse kabinet ook investeert in energieopslag. Energieopslag kan die rol van gas en kolen overnemen door geproduceerde duurzame energie vast te leggen en die weer vrij te geven wanneer ernaar wordt gevraagd. Daarmee is de uitrol van energieopslag cruciaal voor het creëren van een onafhankelijk en stabiel energiesysteem in Nederland.
Win-win-win
Het opslaan van energie kan op verschillende manieren. De bekendste is het opslaan van stroom in batterijen. Onderzoeksbureau CE Delft onderzocht recentelijk de meerwaarde van batterijen in ons energiesysteem. Conclusie: door het combineren van batterijen en zonneparken kan ruim 5 terawattuur extra zonnestroom worden aangesloten. De productie van gascentrales neemt daardoor af, waardoor tevens maximaal 2,2 megaton CO2-reductie wordt gehaald. En dat is nog niet alles. Ook de elektriciteitsprijzen zullen door de inzet van batterijen dalen. Een besparing van ruim 200 miljoen euro aan stroomkosten voor alle afnemers is mogelijk; dat komt neer op een totale reductie van zo’n 1,7 procent. Door de grootschalige inzet van batterijen verkleinen we dus onze vraag naar aardgas, verminderen we de uitstoot van CO2 significant en verlagen we de elektriciteitsprijzen. Een win-win-win dus! Naast batterijen zijn er andere manieren om energie op te slaan, bijvoorbeeld in warmte of waterstof. Ten opzichte van batterijen onderscheiden deze zich door een langdurige opslagcapaciteit. Daarmee is het in de toekomst mogelijk om energie voor een periode van maanden (seizoensoverstijgend) op te slaan. Zo kunnen we onze huizen in de winter verwarmen met overtollige zonne-of windenergie uit de zomer.
Schrijnend
In andere landen wordt energieopslag al met succes toegepast. In de Verenigde Staten functioneert het nu al als hét alternatief voor nieuwe gasinstallaties, in Australië wordt grootschalige batterijopslag gezien als de beste keuze voor elektriciteitspiekdiensten. Het Verenigd Koninkrijk ziet de inzet van grootschalige opslagsystemen als een middel om ten minste 50 terawattuur aan gas te hebben vervangen tegen 2035. Nederland blijft helaas achter. Een streefwaarde om via energieopslag de afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen bestaat niet, evenmin als een subsidiekader om energieopslag in Nederland te stimuleren. Het was dan ook schrijnend dat op hetzelfde moment dat de extra 13 miljard euro voor de SDE++ werd aangekondigd, ook bekend werd dat energieopslag niet vanuit de SDE++ zal worden gesubsidieerd. Dit terwijl de combinatie van duurzame energie en energieopslag als toekomstig back-up systeem zo belangrijk is om Nederland echt energieonafhankelijk te maken!
Maarten van den Heuvel
Voorzitter Energy Storage NL
Deze column werd gepubliceerd in Storage Magazine mei 2022
