Reactie Holland Solar, NedZero en Energy Storage NL op het IBO-onderzoek Bekostiging Elektriciteitsinfrastructuur
Uit het vandaag gepubliceerde IBO-onderzoek blijkt dat er de komende decennia stevige investeringen moeten worden gedaan in het uitbreiden van onze elektriciteitsnetten. De komende jaren wordt een verviervoudiging van het elektriciteitsverbruik in Nederland verwacht. Het is logisch dat er daarom forse investeringen in het elektriciteitsnet nodig zijn. Deze benodigde investering zou echter veel lager uit kunnen vallen dan nu wordt gesuggereerd. De overheid komt tot de conclusie dat alleen al met elektrificatie en flexibilisering ruim 20% van de kosten voor de uitbreiding van het net op land bespaard kan worden.
Voor een groot deel zijn de toenemende netwerkkosten niet te voorkomen en is het belangrijk dat het elektriciteitsnet snel wordt uitgebreid. Tegelijkertijd hoeven hogere netkosten niet direct te leiden tot een hogere energierekening. Het IMF schat in dat elke procent hernieuwbare energie in de elektriciteitsmix zorgt voor een 0,6% lagere elektriciteitsprijs [1]. De NVDE berekende dat Nederlandse huishoudens in 2023 €140,00 meer kwijt zouden zijn aan energiekosten als we geen wind- en zonne-energie hadden gehad [2]. Wijnand van Hooff, algemeen directeur Holland Solar geeft aan, “We moeten de energierekening voor huishoudens en bedrijven als geheel bekijken. Rapport op rapport laat zien dat meer lokaal geproduceerde elektriciteit uit duurzame bronnen in plaats van geïmporteerd aardgas of olie gebruiken leidt tot een goedkoper energieaanbod voor de samenleving als geheel.”
Holland Solar, NedZero en Energy Storage NL (ESNL) zien veel kansen om de hogere kosten voor de netinfrastructuur te drukken door het net beter te benutten. Van Hooff vervolgt: “Door energieproductie en -gebruik dichter bij elkaar te brengen middels vraagsturing, opslag en conversie kunnen de totale kosten zoals opgenomen in het rapport aanzienlijk lager worden.” In de manier waarop je die flexibiliteit vormgeeft moet nadrukkelijk rekening worden gehouden met het effect op de markt en het totale energiesysteem. “Energieopslag – zowel in elektriciteit, warmte als in moleculen – is dus een absolute ‘must’ om het systeem betaalbaar te houden”, aldus Maarten van den Heuvel – Voorzitter Energy Storage NL. “Uit onderzoek van Kalavasta blijkt dat gebruik van energieopslag vele miljarden aan besparing in 2040 oplevert [3]. Van den Heuvel vervolgt: “Via energieopslag en -conversie kunnen we toewerken naar een betaalbaarder energiesysteem, maar daarvoor is het wel nodig dat kabinet maatregelen presenteert voor verdere stimulering van energieopslag en conversie in de Voorjaarsnota”.
Tenslotte moet scherp worden gelet op waar de genoemde kosten gaan landen. Als te veel kosten bij de markt gelegd worden dan werkt dit remmend op de energietransitie en wordt de betaalbaarheid van de energierekening vertraagd en verder negatief beïnvloed. Te veel kosten bij producenten leggen werkt namelijk kostenverhogend voor het totale energiesysteem, doordat de hogere kosten en risico’s voor marktpartijen tot hogere financieringskosten leiden. Directe gevolgen hiervan zijn hogere elektriciteitsprijzen en dus hogere energierekeningen voor huishoudens en bedrijven. Het uitspreiden van de tijdelijk hoge netwerkkosten over meerdere jaren, doordat de overheid garant staat voor leningen van netbeheerders of (net als in Duitsland, Frankrijk en België) meer meebetaalt aan de netwerkkosten, is maatschappelijk gezien ook een beter alternatief.
