Gerard Schouw, onafhankelijk adviseur ‘Slim met stroom voor Groene groei’ aangesteld door de minister van KGG, heeft vandaag zijn eindadvies opgeleverd dat een nieuwe impuls moeten geven aan onder meer flexibiliteit en opslag. Het eindadvies bevat verschillende voorstellen rondom wachtrijen, energiehubs en financiële prikkels voor flexibiliteit die voort zijn gekomen uit de zogenoemde doorbraaktafels. Energy Storage NL heeft meegesproken aan de doorbraaktafel over financiële prikkels voor flexibiliteit. Hieronder worden de belangrijkste uitkomsten besproken.
Flexdoelen, variabele tarieven en uniform beleid netbeheerders
Gerard Schouw ziet dat dat met de juiste financiële prikkels en prognoses over de benodigde vraag naar flexibel vermogen op de middellange termijn, 5-10 jaar, marktpartijen beter in zijn staat om te investeren in flexibiliteit en opslagcapaciteiten. Wat is daarvoor nodig?
- Het stellen van duidelijke flexdoelen, bijvoorbeeld per provincie. Met herkenbare kaders en performance afspraken over energieopslag, een stimuleringsbeleid via aanbesteding, subsidie, of andere vorm van vergoeding. In andere landen wordt hier al mee gewerkt, zoals Spanje, Italië en Griekenland. Ook de EU-commissie beveelt dit aan;
- Het toestaan van meer variabele tarieven. Variatie in nettarieven stimuleert flexibiliteit met stroom. Dag- en nachttarieven. Tarieven voor ìn en tarieven voor buiten de stroomspits. Maar ook locatieprikkels kunnen helpen. Voor de inbouw van meer locatieprikkels zal waarschijnlijk het reguleringskader van de ACM moeten worden aangepast;
- Het inrichten van een uniform afwegingskader, binnen de bestaande Routekaart Flexibilisering, voor de inzet van opslag van elektriciteit. Nodig is een uniform beleid van netbeheerders voor de inzet van flexibiliteit op decentraal niveau. Het helpt daarbij als netbeheerders op provinciaal niveau inzichtelijk maken hoeveel flexibel vermogen en opslag nodig is voor het toekomstig energiesysteem;
- Het maken van specifieke contracten voor flexibiliteit, denk aan meerjarige contracten.
Minister Hermans: duidelijkheid nodig over waar opslag gewenst is
Het kabinet erkent dat energieopslag, als een vorm van flexibiliteit, een cruciale rol speelt bij de overgang naar een flexibel en decentraal energiesysteem. Batterijen kunnen bijvoorbeeld dienen als buffer bij fluctuaties in vraag en aanbod en bijdragen aan de stabiliteit van het elektriciteitssysteem.
Het kabinet steunt financiële prikkels zoals variabele en locatieafhankelijke nettarieven. Variabele tarieven, zoals tijdsafhankelijke tarieven vanaf 2025, en locatieprikkels kunnen efficiënter netgebruik bevorderen en de noodzaak van netverzwaring verminderen. Ook flexibiliteitstenders, waarbij netbeheerders flexibel vermogen inkopen voor strategische locaties, worden als waardevol gezien. Nieuwe transportrechten, zoals tijdsduurgebonden contracten (ATR85), bieden batterij-exploitanten voordelen, zoals korting op nettarieven, terwijl ze bijdragen aan congestiereductie.
Er wordt geen noodzaak gezien om specifieke doelen of nieuwe financieringsinstrumenten voor opslag te ontwikkelen. Het kabinet wil voorkomen dat opslag te veel wordt bevoordeeld boven andere flexibiliteitsopties, aangezien concurrentie tussen verschillende technologieën de kosten van het energiesysteem verlaagt. In gevallen waar marktpartijen niet voldoende flexibiliteit bieden, kunnen netbeheerders zelf investeren in opslag, zoals toegestaan onder het nieuwe wetsvoorstel Energiewet.
Verder wordt gewezen op de noodzaak van betere subsidieoverzichten en financieringsmogelijkheden voor oplossingen tegen netcongestie. De aanbeveling om een hoofdstuk over flexibilisering aan investeringsplannen van netbeheerders toe te voegen, wordt al deels opgepakt via de Energiewet, die flexibiliteitsdiensten als verplicht onderdeel van deze plannen opneemt.
Ook ziet de minister dat opslag de mogelijkheid biedt om opgewekte stroom later in te voeden, waardoor deze niet verloren gaat in geval van invoedingscongestie. Mogelijk zijn er voor de hand liggende locaties voor batterijen en andere vormen van flexibiliteit binnen het elektriciteitsnet aan te wijzen. Het kabinet zal daarom, in lijn met het advies, de netbeheerders vragen of zij in kaart kunnen brengen waar elektriciteitsopslag en andere lokale flexibiliteitsopties zouden kunnen bijdragen aan het verminderen van congestieproblematiek en de stabiliteit van het energiesysteem.
