Energy Storage NL (ESNL) heeft gisteren deelgenomen aan een Bestuurlijk Overleg Energieopslag onder leiding van demissionair minister Jetten voor Klimaat & Energie. Dit speciale overleg is op voorspraak van ESNL en TenneT ingelast en had tot doel om een besluit te nemen over de stimulering van energieopslag, dit aangezien opslag in Nederland financieel gezien moeilijk van de grond komt. Tijdens het overleg is besloten om een tijdsafhankelijke korting op de transporttarieven tot 65% op het hoogspanningsnet in te dienen bij de ACM.
Korting op transporttarieven voor opslag
In de maanden voorafgaand aan het Bestuurlijk Overleg sprak ESNL wekelijks met EZK, ACM, de netbeheerders en andere stakeholders om de businesscase voor elektriciteitsopslag toe te lichten en te komen tot een werkbare financierbare oplossing. Daarbij was veel aandacht voor de hoge transporttarieven. Deze tarieven, die naar verwachting de komende jaren sterk zullen blijven stijgen, kunnen oplopen tot meer dan 80% van de operationele kosten van grootschalige batterijprojecten. Daarom heeft Energy Storage NL in samenwerking met Energie-Nederland een voorstel ontwikkeld om energieopslag gelijk te behandelen aan producenten en daarmee een nultarief voor transport te hanteren. Leden van de ESNL-werkgroep ‘Better Business Case’ hebben doorlopend input geleverd en meegepraat over het voorstel.
Daarnaast heeft TenneT een voorstel ontwikkeld om een tijdsafhankelijk tarief te hanteren voor alle aangeslotenen op de hoogspanningsnetten. Dit kan, afhankelijk van het laad- en ontlaadgedrag van een systeem, oplopen tot een korting van ongeveer 65% op de tarieven. ESNL benadrukt dat dit onvoldoende is om energieopslag te financieren en 9 GW aan flexibiliteit in 2030 te realiseren, zoals benoemd in de Adequacy Outlook van TenneT. Met het voorstel wordt een eerste stap gezet voor alle aangeslotenen maar zal energieopslag in Nederland niet van de grond komen.
Problemen tarieven blijven, extra stimulering nodig
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) wijst een nultarief voor opslag van de hand, omdat de ACM vindt dat via opslag gebruik gemaakt wordt van het net en dat brengt kosten met zich mee. Met dit argument werd in het overleg dan ook besloten om verder te gaan met het TenneT-voorstel en een nultarief te verwerpen. ESNL is kritisch op dit besluit en stelt dat de inzet van opslag juist leidt tot een veel efficiënter elektriciteitssysteem en het voorkomen van aanvullende investeringen, waarmee de totale nettarieven zullen dalen in plaats van stijgen. We zullen dan ook snel onderzoek doen met onze leden om de baten van opslag in het elektriciteitsnet aan te tonen.
ACM en EZK hebben toegezegd mee te willen denken over dit onderzoek en de consequenties voor kostenreflectiviteit van de tarieven. Daarnaast zal de minister in Europa pleiten voor een uniform beleidskader voor opslag. Ook is EZK voornemens om onafhankelijk te onderzoeken welke hoeveelheid opslag daadwerkelijk gerealiseerd zal worden met het TenneT-voorstel. Uit eerdere berekeningen op basis van marktdata door EnAppSys werd geschat dat dit in het meest optimistische scenario een haalbaar rendement oplevert richting 1.7 GW in 2030. Verder hebben de regionale netbeheerders toegezegd om nog dit jaar met een voorstel te komen hoe zij batterijopslag willen behandelen in de regionale netten.
Zolang de problematiek rond de tarieven geldt, moet er volgens ESNL met spoed gekeken worden naar andere steunmaatregelen om energieopslag in het kader van leveringszekerheid te stimuleren. EZK onderzoekt in dat kader de voor- en nadelen van een capaciteitsmechanisme en wil de kamer hier begin 2024 over informeren. Wij roepen het ministerie op om zo snel mogelijk met de branche in gesprek te gaan over de beste vorm. Wel benadrukken we dat subsidie geen blijvende oplossingen biedt.
Sturing op locaties en hoeveelheid flex
De netbeheerders willen een beter beeld krijgen bij de hoeveelheid flex die toekomstig nodig is in Nederland. In april 2024 komt TenneT in dat kader met een nieuwe Monitor Leveringszekerheid waar een inschatting wordt gemaakt van de benodigde hoeveelheid flexibiliteit en de verwachtingen hiervoor, ook specifiek voor energieopslag. De Monitor zal worden gebruikt om te kunnen bijsturen, mocht er onvoldoende energieopslag worden gerealiseerd. Daarnaast wil EZK in het definitieve Nationaal Plan Energiesystemen een impactanalyse doen voor flexibiliteit, waaronder het aandeel energieopslag.
Tot slot werd gesproken over locatiebepaling voor energieopslagprojecten. Hoewel dit in principe wordt overgelaten aan lokale overheden behoudt EZK de mogelijkheid om voor batterijprojecten boven de 100 MW de Rijkscoördinatieregeling in te zetten. Dergelijke projecten werden in het Programma Energiehoofdstructuur van nationaal belang aangemerkt. TenneT doet in dat kader onderzoek naar geschikte locaties in het netwerk voor batterijen en levert dit in Q4 2023 op. De centrale en lokale overheden en TenneT werken op basis van dat onderzoek aan een voorstel rond de gewenste ruimtelijke sturing en rolverdeling, wat begin volgend jaar moet worden opgeleverd. Daarnaast hebben de netbeheerders aangegeven dat ze samen met een extern bureau samenwerken om meer inzicht te kunnen bieden in hun data over beschikbaarheid op de verschillende locaties in het net. Voor het einde van het jaar zal door Netbeheer Nederland duidelijkheid worden gegeven hoe ze hiermee verder willen gaan.
Nultarief blijft nodig voor gelijk speelveld
Energy Storage NL is teleurgesteld in de uitkomsten van het Bestuurlijk Overleg en betoogt dat met het besluit kansen worden gemist om te investeren in energieopslag. Met het tariefvoorstel van TenneT wordt geen doorbraak gerealiseerd en blijft een ongelijk speelveld bestaan met België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Zweden, Finland, Spanje en Italië, waar wel oplossingen zijn gevonden. Dit brengt het risico mee dat investeerders en ontwikkelaars naar het buitenland zullen vertrekken waar de businesscase beter uit kan. Daarom blijft ESNL pleiten voor een nultarief voor energieopslag. Aanvullend heeft Energy Storage NL gevraagd aan minister om in Europees verband een gelijke behandeling van energieopslag, incl. tarieven, te bepleiten. Demissionair minister Jetten heeft toegezegd om dit pentalateraal verband, onder meer met Duitsland en België, te bespreken.
De ACM heeft zich voorgenomen om het TenneT-voorstel voor een tijdsafhankelijk tarief op de hoogspanningsnetten in februari te beoordelen. In de formele procedure en consultaties zullen we het signaal vanuit de branche blijven afgeven dat er meer moet gebeuren om opslag in Nederland te kunnen realiseren.
Lees in onderstaande publicatie de inzet van ESNL bij het overleg.
One Comment