Waar lithium-ion batterijen op steeds meer plekken opduiken, blijven veel andere vormen van energieopslag structureel onderbelicht. Technieken die goed geschikt zijn om grote hoeveelheden energie voor vele uren, dagen of zelfs weken op te slaan, blijven in veel gevallen vooralsnog steken in de fase van plannen, pilots of kleinschalige productie. Tegelijkertijd geven overheid en netbeheerders steeds vaker aan dat het energiesysteem zonder grootschalige flexibiliteit onbetaalbaar wordt, en zoeken ze naar manieren om die op tijd te ontsluiten. Met een kennissessie op 13 maart nam Energy Storage NL het initiatief om de discussie tussen de belangrijkste stakeholders aan te zwengelen.
Inzichten uit modelstudies
De sessie begon met een analyse van modelstudies. CE Delft presenteerde een studie over de energiemix en marktdynamiek binnen het CO2-vrije elektriciteitssysteem zoals voorzien in het Nationaal Plan Energiesysteem. Uit deze analyse blijkt dat LDES – gedefinieerd als opslag met een duur van 24 uur – een belangrijke functie kan hebben, maar ook concurrentie ondervindt van kortcyclische opslag zoals batterijen. De verdere ontwikkeling van de markt hangt af van factoren zoals vraagsturing, waterstofcentrales en technologische vooruitgang binnen LDES.
DNV ging hierop verder met een interne analyse over de concurrentie tussen LDES en batterijen. Zij concludeerden dat de opkomst van batterijen een deel van de potentiële inkomsten van LDES zal beïnvloeden. Voor een LDES-technologie met een rendement van 50% zou een kostprijs van maximaal €20/kWh nodig zijn om een marktaandeel van 5% te behalen.
Financiering van LDES
Het tweede deel van de sessie richtte zich op de financiering en het verdienmodel van LDES. Eneco gaf aan dat er in Noordwest-Europa een behoefte is aan 2-2,5 GW aan flexibiliteit voor het balanceren van energieportfolio’s. LDES zou vooral interessant kunnen zijn voor het verbeteren van de business case van offshore windparken. Tegelijkertijd blijven kostendalingen in batterijen een uitdaging, omdat ze een deel van de markt van LDES kunnen overnemen.
Invest-NL deelde inzichten over de financiering van LDES en gaf aan dat het ‘window of opportunity’ zich steeds meer richting meerdaagse opslag beweegt, mede door vertragingen in waterstofopslagprojecten. Invest-NL ziet een capaciteitsmarkt als een mogelijke oplossing om LDES sneller van de grond te krijgen en nodigde de sector uit om hier verder over in gesprek te gaan.
Internationale ontwikkelingen en conclusies
Een video van de LDES Council bood een internationaal perspectief op het beleid rondom LDES. Wereldwijd nemen overheden maatregelen om de ontwikkeling van langdurige opslag te stimuleren. In Ierland heeft de netbeheerder bijvoorbeeld aangegeven tegen 2030 2,8 GW aan LDES nodig te hebben, terwijl het VK een cap-and-floor mechanisme introduceert om de inkomsten van LDES-operators te stabiliseren.
De kennissessie werd afgesloten met discussietafels waarin werd besproken welke stappen de overheid, netbeheerders en marktpartijen kunnen nemen om de ontwikkeling van LDES in Nederland te versnellen. De belangrijkste conclusie was dat er een sterke behoefte is aan coördinatie en zichtbaarheid van lopende initiatieven, evenals een duidelijke langetermijnvisie op de benodigde flexibiliteit. ESNL blijft dit onderwerp onder de aandacht brengen bij de overheid en netbeheerders om richting te geven aan een toekomstbestendig energiesysteem.
