Het demissionaire kabinet en netbeheerders zijn vandaag met maatregelen naar buiten gekomen voor de groeiende netcongestieproblemen in de provincies Utrecht, Gelderland en de Flevopolder.
Onorthodoxe maatregelen in provincie Utrecht
In grote delen van Nederland is het elektriciteitsnet momenteel nu al zo vol dat grootverbruikers daar de komende jaren zonder aanvullende maatregelen geen nieuwe of zwaardere aansluitingen kunnen krijgen. De situatie en vooruitzichten in de zogenoemde FGU-regio (provincie Flevoland met uitzondering van de Noordoostpolder en de provincies Gelderland en Utrecht) zijn volgens de betrokken netbeheerders op dit moment het meest zorgwekkend. Voor de provincie Utrecht hebben de netbeheerders een diepgravende analyse afgerond. Daarmee is nu in beeld welke maatregelen hier het meest effectief zijn. De analyse van de Flevopolder en Gelderland wordt voor de zomer afgerond.
In Utrecht geldt dat – zonder aanvullende maatregelen – al vanaf 2026 overbelasting en uitval dreigt. Netuitbreidingen biedt voor de korte termijn hiervoor geen oplossing omdat dit pas gereed zal zijn in 2029. Vandaar dat demissionaire kabinet en de netbeheerders vandaag met een tiental onorthodoxe maatregelen komen. Deze maatregelen gaan onder meer in op het creëren van extra regelbare opwek via flextenders, waarmee als eerste de optie van warmtekrachtkoppelingen (WKK) wordt bekeken. De volgende optie is door functionele, technologieneutrale aanbestedingen nieuwe investeringen door marktpartijen in regelbaar vermogen aan te trekken. Als laatste optie kan zelfs één of twee gasgeneratoren worden uitgevraagd.
Positie van energieopslag
Het demissionaire kabinet en de netbeheerders komen tot deze afweging omdat de pieken in het hoogspanningsnet van lange duur zijn (vaak langer dan 8 uur), waardoor ze niet volledig met batterijen opgevangen kunnen worden. Wel bekijken de partijen of energieopslag ingezet kan worden via adequate afspraken over actieve netondersteuning. TenneT en Liander onderzoeken de mogelijkheden om de inpassing netondersteunend te laten werken.
Ook zien de partijen een rol weggelegd voor energieopslag bij ‘netbewuste nieuwbouw’. Door onder meer bestaande bouwontwerpen aan te passen en de inzet van (tijdelijke) collectieve warmteoplossingen (incl. extra warmtebuffers) en collectieve batterijen-oplossingen te stimuleren, hoopt de minister van BZK dat in de toekomst nieuwe congestie wordt voorkomen.
Energy Storage NL: netondersteunde opslag is noodzakelijk
Energy Storage NL heeft de afgelopen maanden meerdere gesprekken gevoerd met de netbeheerders en het ministerie om te kijken naar de inzet van opslag bij netcongestie. Vanwege de langere periodes van netcongestie zijn alternatieve maatregelen noodzakelijk. Wel zorgt een systeem met batterijen dat de ureninzet van WKK’s en gasgeneratoren omlaag gebracht wordt waardoor de CO2-uitstoot wordt beperkt. Energy Storage adviseert daarom om ook hybride oplossingen mee te nemen in de aangekondigde flextenders.
Het feit dat energieopslag alleen netondersteunend mag werken wordt volledig door Energy Storage NL onderschreven. De brancheorganisatie stelt daarom ook voor om op korte termijn samen met de netbeheerders om de tafel te zitten om contracten daarvoor inclusief vergoeding te ontwikkelen. Ook de plannen van de BZK-minister om netbewuste nieuwbouw mogelijk te maken door onder meer de inzet van (tijdelijke) collectieve warmteoplossingen (incl. extra warmtebuffers) en collectieve batterijen-oplossingen te stimuleren, kan rekenen op de steun van de opslagsector.
Om dit mogelijk te maken moeten de profielen van het elektriciteitsnet van TenneT en de regionale netbeheerders beter op elkaar aansluiten. Deze profielen kunnen gestuurd en aangepast worden door batterijen. Onze oproep is dan ook om de netbeheerders pro-actief te laten kijken hoe de batterij ingezet kan worden om deze profielen vlakker te maken. Op deze manier kunnen energy hubs (inclusief opslag) in de gebouwde omgeving een bijdrage leveren om netcongestie te verminderen en kunnen batterijen efficiënter ingezet worden tegen netcongestie.
Als laatste roept Energy Storage NL op om conversie van elektriciteit richting warmte- en moleculenopslag mee te nemen in de acties binnen het Landelijk Actieprogramma Netcongestie. Demissionair minister Jetten verwijst terecht in de Kamerbief naar een pilot in Merwede-Kanaalzone in Utrecht. Waar onder meer via de inzet van een groot ondergronds warmtekoudeopslagsysteem het piekvermogen voor de totale elektriciteitsvraag met 20- 30% gereduceerd is. Het zou zonde zijn als we het potentieel van conversie in het verminderen van (invoedings)congestie laten liggen, aldus Energy Storage NL.
