We komen er allemaal mee in aanraking en het biedt ons veel comfort: warmte- en koudeopslag. Denk bijvoorbeeld aan de boilers in huis of de vriezer. Van kleine tot grootschalige toepassingen, en van lage tot hoge temperaturen, warmteopslag is cruciaal voor een snellere, goedkopere en duurzamere energietransitie. In Nederland verloopt de uitrol van warmteopslag echter moeizaam door diverse barrières en belemmeringen. Daarom heeft Energy Storage NL een actieplan warmteopslag opgesteld, dat onlangs is aangeboden aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dit bevat een reeks kansen en aanbevelingen. De grote vragen zijn: hebben we de prikkels wel goed staan en hoe belonen we flexibiliteit?
Individueel warmteopslag
Individuele systemen voor warmteopslag slaan typisch warm water tot 70 graden Celsius op, zowel ondergronds als bovengronds in tanks. Een grote belemmering voor deze systemen is de huidige wetgeving die warmteopslag niet positief beoordeelt of zelfs tegenwerkt. Bij nieuwbouwprojecten krijgt men namelijk punten voor elke verduurzaming stap (volgens de BENG-regeling), wat ze meer waard maakt. Warmteopslag wordt echter gezien als warmteverlies en scoort daardoor geen punten. De sector ziet graag een eerlijke waardering van warmteopslag en een rekenmethode op basis van bespaarde kilogrammen CO2 in plaats van energie-efficiëntielabels.
Collectief
Nederland is wereldwijd koploper in de diepe ondergrondse warmte-koudeopslag (WKO). Deze systemen en andere collectieve systemen slaan typisch warmte op tot 90 graden Celsius. Ondanks de grote interesse komt de implementatie moeizaam op gang door de complexe integratie in bestaande lokale energiesystemen en concurrerende aardgasprijzen. Er is een sterke behoefte aan een subsidie voor systeemintegratie of risicogarantie vanuit de overheid om meer publiek en privaatkapitaal vrij te maken. Dit zou op zijn beurt de weg vrijmaken voor meer engineeringcapaciteit en investeringen in kennis.
Industrie
Industriële warmteopslag heeft een warmtebereik van enkele honderden graden tot, in extreme gevallen, boven de 1000 graden Celsius. Het laatste is voornamelijk te zien in de staalindustrie. In Nederland is er veel potentie voor warmteopslag in de procesindustrie, – bijvoorbeeld de food en chemie – met typische processen tussen 100 en 400 graden Celsius. Naast een gebrek aan algemene bekendheid van de mogelijkheden, kampt de sector met langere terugverdientijden dan de gebruikelijke 2 à 5 jaar die de Nederlandse industrie hanteert. Het huidige voorstel om hoge temperatuurwarmteopslag aan de SDE++-regeling toe te voegen, is een belangrijke stap in de juiste richting en zal een versnelling geven aan de verduurzaming van de Nederlandse industrie.
We moeten het gewoon willen doen
Een eerlijke behandeling van warmteopslag in de gebouwde omgeving, ondersteuning voor systeemintegratie van collectieve systemen en toevoeging aan de SDE++ voor de industrie: deze drie maatregelen kunnen de grootste belemmeringen voor warmteopslag in Nederland wegnemen. Dit brengt een volledig verduurzaamde samenleving een stuk dichterbij. We kunnen het, we moeten het gewoon nog doen!
Sacha Schmitter
Project Manager kenniscentrum – Energy Storage NL
Deze column werd gepubliceerd in Storage Magazine juni 2024
