TenneT heeft vorige week haar tienjaarsprognose voor de transporttarieven gepubliceerd. Daarin komt naar voren dat de tarieven voor het transport van elektriciteit, na een lichte daling in 2025 en 2026, de komende jaren verder zal toenemen. Tot 2035 verwacht TenneT dat het tarief HS (hoogspanning) jaarlijks stijgt met 4,7% en het tarief EHS (extra hoogspanning) met 4,3%.
Stijging kosten Net op Zee
Waar de afgelopen jaren de transporttarieven met name gestegen zijn door hoge kosten voor energie en vermogen (E&V), heeft in de toekomst de investeringen in het Net op Zee en het landelijk hoogspanningsnet een groter effect. Zo waren in 2024 de kosten voor het Net op Zee (NoZ) in de tarieven €173 mln. Naar 2034 toe stijgen de kosten voor het NoZ naar €4,2 mld. De stijging van deze kosten wordt rechtstreeks door vertaald op de hoogte van de transporttarieven.
Tennet geeft daarbij aan dat de gepresenteerde tienjaarsprognose een prognose is met de nodige voorbehouden. De prognose is afhankelijk van diverse aannames zoals toekomstige aanbestedingsresultaten, de ontwikkeling van externe parameters zoals inflatie, de vermogenskosten en de mate waarin Nederland elektrificeert. Deze ontwikkelingen kunnen zowel een positief als negatief effect op de tariefontwikkeling hebben. Het zwaarst weegt de mate van elektrificatie. Mocht de grootschalige overstap naar elektriciteit achterblijven, dan zijn er minder netgebruikers om de totale kosten over te verdelen. In dat geval zouden de transporttarieven fors hoger kunnen uitvallen.
Herverdeling maatschappelijke kosten
De gepresenteerde tarievenprognose dient ook als een discussiestuk voor een bredere herverdelingsvraagstuk van de maatschappelijke kosten van de energietransitie. Zo geeft TenneT aan dat een alternatieve bekostiging van het Net op Zee een verlichting kan betekenen voor de stijging van de transporttarieven. Om de betaalbaarheid van elektriciteit in de toekomst te waarborgen is er daarom een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (een samenwerking tussen de ministeries Financiën, Economische Zaken, Binnenlandse Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid) gestart. In dit onderzoek wordt samen met Cultureel Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving, de huidige systematiek van bekostiging van de elektriciteitsinfrastructuur onderzocht.
Energy Storage NL: kostenstijging tarieven
Energy Storage NL is blij dat TenneT via haar prognose duidelijkheid biedt over de te verwachte stijging van de tarieven voor energieopslag, waarmee investeerders meer duidelijkheid krijgen over de kostenstijging van opslag voor de lange(re) termijn.
Wat opvalt in de prognose is dat, waar momenteel de E&V kosten (energie en vermogen) een belangrijk onderdeel uitmaken van de totale kosten, in de komende jaren nieuwe netinvesteringen (onshore en offshore) dominant gaan worden in (de stijging van) de nettarieven. In het door ESNL recent gepubliceerde Kalavasta-onderzoek ‘The costs and benefits of batteries in the power system’ is juist beargumenteerd dat onder een Non-Firm Ato (NFA) batterijen niet zullen bijdragen aan extra piekbelasting op het net en daarmee ook niet aan extra netinvesteringen. Desalniettemin zal de aangekondigde stijging van de transporttarieven zorgen voor een verdere kostenstijging voor opslag, terwijl deze in principe niet aan nieuwe netinvesteringen bijdragen.
Volgens Energy Storage NL zal de businesscase voor opslag hierdoor verslechteren, op grond van een kostenpost waar energieopslag niet of nauwelijks aan kan bijdragen. Energy Storage NL is het daarom ook met TenneT eens dat nader onderzocht moet worden of de bekostiging van Net op Zee via de algemene middelen vanuit de Rijksoverheid moet worden bekostigd in plaats van via de tarieven. ESNL roept daarom de overheid op om goed te kijken hoe deze kosten anders gefinancierd kunnen worden en daarbij ook specifiek te kijken welk effect dit heeft op de (door)ontwikkeling van nieuwe technieken zoals energieopslag.