Betere integratie energieopslag in Europese elektriciteitsmarkt

De Electricity Market Design – proposal, het ITRE Draft report en het de Net-Zero Industry Act – proposal zijn allemaal gericht op het verbeteren van het ontwerp van de elektriciteitsmarkt en het bevorderen van duurzaamheid. Ze erkennen het belang van energieopslag als een cruciale technologie voor het realiseren van een betrouwbaar, flexibel en klimaatneutraal energiesysteem. De voorstellen streven naar een betere integratie van energieopslag in de elektriciteitsmarkt, het stellen van doelen en het creëren van ondersteunende mechanismen. Ze benadrukken het belang van flexibiliteit, efficiënte vergunningsprocedures, strategische projecten en innovatie. Door deze voorstellen samen te nemen, wordt er een consistent en gecoördineerd kader gecreëerd om de rol van energieopslag te versterken en bij te dragen aan de energietransitie en klimaatdoelstellingen van de Europese Unie.

Europese Commissie presenteert herziening elektriciteitsmarktontwerp met focus op energieopslag
Het Europees Parlement heeft via zijn ITRE-commissie een akkoord gesteund om flexibiliteit zonder gebruik van fossiele brandstoffen en energieopslag te ondersteunen, in aanloop naar de triloog onderhandelingen over het Electricity Market Design. Een definitieve overeenkomst is nog niet bereikt, maar de ITRE-commissie heeft een akkoord bereikt dat bindende doelstellingen zou vereisen voor energieopslag. De EU-landen liggen verder achter in de onderhandelingen en de overeenkomst die ze waarschijnlijk zullen bereiken, zou aanbevelen dat lidstaten een niet-bindende doelstelling vaststellen voor flexibiliteit. De standpunten zijn nog niet volledig op elkaar afgestemd, maar er is wel enige overlap. EASE (The European Association for Storage of Energy), waar Energy Storage NL lid van is, heeft actief deelgenomen aan het opstellen van het concept en heeft waardevolle bijdragen geleverd om de impact van verschillende bepalingen op energieopslag te benadrukken. Hetzelfde is gedaan met het ITRE-ontwerprapport en de voorgestelde amendementen van het Europees Parlement. Het akkoord van de Europese Commissie bevat ook 10 aanbevelingen met betrekking tot energieopslag.

Belangrijkste voorstellen met betrekking tot energieopslag:

1. Flexibiliteitsbeoordelingen: Uiterlijk januari 2025 en vervolgens elke twee jaar worden de regulerende instanties van elke lidstaat verplicht om de flexibiliteitsbehoeften in het elektriciteitssysteem te beoordelen met een horizon van 5 jaar. Hierbij moet onderscheid worden gemaakt tussen seizoensgebonden, dagelijkse en uurlijke flexibiliteitsbehoeften.
2. Flexibiliteitsdoelstellingen: Lidstaten dienen indicatieve nationale doelstellingen vast te stellen voor zowel vraagrespons als energieopslag in hun nationale energie- en klimaatplannen. Dit stimuleert de integratie van flexibele oplossingen in het energiesysteem.
3. Flexibiliteitsondersteuningssystemen: Lidstaten hebben de mogelijkheid om specifieke ondersteuningssystemen op te zetten voor energieopslag en vraagrespons. Deze systemen bevorderen de ontwikkeling en implementatie van flexibele technologieën.
4. Peak Shaving-producten: Transmission System Operators (TSO’s) krijgen de mogelijkheid om op de markt gebaseerde pieksnijdende producten aan te schaffen. Deze producten verminderen de elektriciteitsvraag tijdens piekuren, wat bijdraagt aan een efficiënter en veerkrachtiger elektriciteitssysteem.
5. Power Purchase Agreements (PPA’s): Lidstaten worden aangemoedigd om het gebruik van PPA’s te vergemakkelijken, zodat de doelstellingen van hun nationale energie- en klimaatplannen kunnen worden behaald. Dit stimuleert de groei van duurzame energieopwekking en energieopslag.
6. Capaciteitsmechanismen: Lidstaten worden geadviseerd om aanvullende criteria of functies te introduceren in capaciteitsmechanismen, om de deelname van niet-fossiele flexibiliteit te bevorderen. Dit stimuleert een bredere diversiteit aan flexibele capaciteit in het systeem.
7. Systeembeheerders: Nieuwe tariefmethodologieën voor Transmission System Operators (TSO’s) en Distribution System Operators (DSO’s) moeten rekening houden met een evenwicht tussen kapitaaluitgaven (CAPEX) en operationele uitgaven (OPEX). Dit bevordert het gebruik van flexibiliteitsdiensten en draagt bij aan een efficiënt beheer van het elektriciteitssysteem.

De herziening van het elektriciteitsmarktontwerp benadrukt de groeiende rol van energieopslag als een cruciale component van een flexibel, duurzaam en veerkrachtig energiesysteem. EASE blijft zich inzetten om de belangen van energieopslag in Europa te vertegenwoordigen en zal nauw samenwerken met de Europese Commissie en relevante stakeholders om de verdere ontwikkeling en implementatie van energieopslag te bevorderen.

Meer informatie over de standpunten van EASE met betrekking tot het voorstel en de herziening van het elektriciteitsmarktontwerp, vindt u hier.

ITRE Draft report voor verbetering elektriciteitsmarkt
ITRE publiceert voorlopige wijzigingsverordeningen om elektriciteitsmarkt te verbeteren en klimaatbijdrage te vergroten.

Op 12 mei 2023 heeft het European Parliament Committee on Industry, Research and Energy (ITRE) een voorlopige versie van wijzigingsverordeningen gepubliceerd met als doel het verbeteren van het ontwerp van de elektriciteitsmarkt. De wijzigingsverordeningen richten zich op het aanpassen van de EU-verordeningen (EU) 2019/943 en (EU) 2019/942, evenals de richtlijnen (EU) 2018/2001 en (EU) 2019/944, om de reikwijdte van het dossier aanzienlijk uit te breiden naar alle technologieën die kunnen bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering.

1. Flexibiliteitsbeoordelingen: De nationale beoordelingen van flexibiliteitsbehoeften moeten nu congestie binnen een biedzone, hulpdiensten, beperking van hernieuwbare energie en twee scenario’s beoordelen: een zakelijke standaard en hoge gasprijzen. Deze uitgebreide beoordelingen dragen bij aan een nauwkeurigere inschatting van de behoeften aan flexibiliteit in het elektriciteitssysteem.
2. Flexibiliteitsdoelstellingen: Het voorgestelde doel moet worden opgesplitst in twee delen: één voor energieopslag en één voor vraagrespons. Hierbij is het woord “indicatief” verwijderd, wat aangeeft dat de doelstellingen bindend zullen zijn. Dit benadrukt het belang van energieopslag en vraagrespons als cruciale pijlers van de energietransitie.
3. Nieuwe EU-brede strategie voor energieopslag en vraagrespons met doelstellingen: Naar aanleiding van de 10-jarige nationale energie- en klimaatplannen (NECP’s) zal de Europese Commissie in 2025 een strategie opstellen voor vraagrespons en energieopslag. Indien nodig zullen minimumdoelstellingen op Europees niveau worden vastgesteld om de ontwikkeling en implementatie van deze technologieën te bevorderen.
4. Ondersteuningssystemen voor flexibiliteit: Ondersteuningssystemen zijn niet langer beperkt tot nieuwe activa. Oplaaddiensten voor elektrische voertuigen en de opslag van waterkrachtcentrales vallen nu ook onder de regelingen. Bovendien zijn er locatiecriteria opgenomen om een efficiënt gebruik van flexibele bronnen te waarborgen.
5. Peak Shaving-product: Het Peak Shaving-product is nu beperkt tot situaties op regionaal of Europees niveau tijdens een prijscrisis. Zowel Transmission System Operators (TSO’s) als Distribution System Operators (DSO’s) kunnen dit product aanschaffen. De Agency for the Cooperation of Energy Regulators (ACER) en de Europese Commissie zullen ervoor zorgen dat dit niet leidt tot marktverstoringen. Opvallend is dat er geen expliciete mogelijkheid is voor energieopslag om deel te nemen aan het Peak Shaving-product.
6. Gezamenlijk EU-breed plafond voor marktinkomsten voor infra marginale producenten: Tijdens periodes van hoge prijzen zou dit plafond geactiveerd worden, waarbij de overschotinkomsten aan de consumenten zouden worden teruggegeven. Dit draagt bij aan een eerlijke en stabiele elektriciteitsmarkt.
7. Systeembeheerders: Zowel TSO’s als DSO’s zullen maandelijks informatie publiceren over de beschikbare capaciteit. Daarnaast moet er ook informatie worden gedeeld over de berekeningsmethoden, waaronder beperkingsaannames. Dit bevordert transparantie en efficiëntie in het systeembeheer.

Met de publicatie van de voorlopige wijzigingsverordeningen laat ITRE zien dat zij zich inzet voor de verbetering van het ontwerp van de elektriciteitsmarkt en het vergroten van de bijdrage aan klimaatdoelstellingen. Verdere discussies en onderhandelingen zullen plaatsvinden om deze voorstellen te verfijnen en uiteindelijk te implementeren.

 

Net-Zero Industry Act – proposal
Europese Commissie publiceert Net-Zero Industry Act ter bevordering van energieopslag en duurzaamheid.

In maart 2023 heeft de Europese Commissie de Net-Zero Industry Act gepubliceerd als reactie op de Inflation Reduction Act (IRA). Deze wetgeving heeft betrekking op duurzaamheid in de industrie en bevat verschillende belangrijke punten met betrekking tot energieopslag. Hieronder volgt een samenvatting van deze punten:

1. Energieopslag als Strategische Netto Nul Technologie: Energieopslag wordt erkend als een van de negen Strategische Netto Nul Technologieën. Dit benadrukt het belang van energieopslag als cruciale component voor het bereiken van klimaatneutraliteit in de industrie.
2. Snellere en gestroomlijnde vergunningsprocedures: Er zullen snellere en efficiëntere vergunningsprocedures worden geïmplementeerd voor productiefaciliteiten. Dit bevordert de versnelde ontwikkeling en implementatie van energieopslagprojecten in de industrie.
3. Speciale procedures voor Strategische Netto Nul Projecten: Er zullen speciale procedures worden opgesteld voor Strategische Netto Nul Projecten. Dit creëert een gunstig kader voor grootschalige energieopslagprojecten die bijdragen aan het bereiken van netto nul-emissies in de industrie.
4. Ondersteuning voor innovatie: De Net-Zero Industry Act voorziet in ondersteuning voor innovatie, onder andere door de introductie van regulerende zandbakken en ondersteuning voor kleine en middelgrote bedrijven (mkb’s). Dit stimuleert de ontwikkeling van nieuwe technologieën en oplossingen op het gebied van energieopslag.
5. Toegang tot geschoolde werknemers: Er wordt gezorgd voor toegang tot geschoolde werknemers in de sector van energieopslag. Dit bevordert de groei van de sector en versterkt het menselijk kapitaal dat nodig is voor de implementatie en het beheer van energieopslagsystemen.
6. Voorkeursbehandeling in openbare aanbestedingen: Netto nul technologieën, waaronder energieopslag, zullen voorkeursbehandeling krijgen in openbare aanbestedingen. Dit biedt kansen voor bedrijven in de energieopslagsector om deel te nemen aan projecten die gericht zijn op het bereiken van klimaatdoelstellingen.

EASE heeft tijdens dit traject intensief contact gehad met de rapporteur en relevante leden van ITRE om de belangen van energieopslag te behartigen. Enkele van de belangrijkste inspanningen van EASE waren:

• Aanpassing van de definitie van energieopslag om deze in overeenstemming te brengen met de bepalingen van de Clean Energy Package (CEP). Dit draagt bij aan een consistente en geharmoniseerde definitie van energieopslag binnen de Europese wetgeving.
• Toevoeging van “bijdragen aan energiezekerheid” als een criterium om veerkracht en duurzaamheid te definiëren in de context van openbare aanbestedingen. Dit waarborgt dat energieopslag wordt erkend als een waardevolle bijdrage aan de betrouwbaarheid en veerkracht van het energieaanbod.
• Zorgen voor gestroomlijnde toegang tot bestaande EU-financieringsinstrumenten, zoals het Innovatiefonds, het Herstel- en Veerkrachtfonds en het Moderniseringsfonds, voor Strategische Netto Nul Technologieën. Dit vergemakkelijkt de financiële ondersteuning voor energieopslagprojecten en bevordert hun implementatie.

Met de publicatie van de Net-Zero Industry Act zet de Europese Commissie een belangrijke stap in het bevorderen van energieopslag en duurzaamheid in de industrie. EASE blijft zich inzetten om de belangen van energieopslag te vertegenwoordigen en zal nauw samenwerken met de Europese Commissie en andere relevante stakeholders om de verdere ontwikkeling en implementatie van energieopslag te stimuleren.