Energy Storage is in gesprek met ACM over de transporttarieven.
Voor de opslag van elektriciteit in bijvoorbeeld batterijen betalen marktpartijen nu nettarieven als verbruiker, terwijl een opslag slechts een tussenstation is en de stroom later terug het net opgaat. Deze kosten maken het onaantrekkelijk om in opslag te investeren, terwijl de energietransitie om opslagcapaciteit vraagt. De ACM onderzoekt aanpassingen in de transporttarieven om investeringen aantrekkelijker te maken.
De ‘Marktscan elektriciteitsopslag’, die de Autoriteit Consument & Markt (ACM) deze vrijdag heeft gepubliceerd, is een inventarisatie van de belemmeringen voor de aanleg en ontwikkeling van systemen voor elektriciteitsopslag. Deze belemmeringen liggen met name op het gebied van tarifering en belastingen, concludeert de ACM.
De tariefgerelateerde belemmeringen zal de toezichthouder nu nader onderzoeken, want “daar heeft de ACM immers formele bevoegdheden”. Het probleem van dubbele energiebelasting (bij de opslag van elektriciteit en bij de teruglevering) is de verantwoordelijkheid van het ministerie van Financiën en is eerder deze week weer eens aan de orde gesteld in een Kamerdebat door Tom van der Lee (GroenLinks).
‘Geen definitie van opslag’
Het belang van opslag van elektriciteit is evident nu het aandeel van niet-regelbare bronnen als wind- en zonne-energie sterk toeneemt. Maar het eerste probleem dat de ACM noteert, is dat er op dit moment geen definitie van opslag is in de Nederlandse wet- en regelgeving. Zonder definitie van opslag “is het lastig om in de regulering rekening te houden met de specifieke eigenschappen van opslagsystemen”, noteert de toezichthouder.
Deze constatering van de ACM is opvallend. Bij een aanpassing van de Netcode Elektriciteit eerder dit jaar aan de aansluiteisen die Europese regelgeving oplegt, zijn energieopslagfaciliteiten juist als een op zichzelf staande categorie aan de Netcode toegevoegd. Voorafgaand aan die aanpassing had branchevereniging EnergyStorageNL kritiek op het gebrek aan een duidelijke definitie van energieopslag in het ontwerp-codebesluit van de ACM. De ACM vond het toen echter niet nodig om daarvoor zelf een definitie van energieopslag op te nemen in het codewijzigingsbesluit, omdat de definitie van energieopslag in de Europese Elektriciteitsrichtlijn ook voor Nederland geldt.
Is opslag wel verbruik?
Het ontbreken van een categorie opslag in de Tarievencode zorgt ervoor dat netbeheerders voor het berekenen van nettarieven alleen de categorieën producent en verbruiker kennen. Transporttarieven zijn uitsluitend voor rekening van de verbruiker. Bij gebrek aan een tussencategorie ‘opslag’ is een batterij die oplaadt een verbruiker en betaalt dus het transporttarief over de opgeladen stroom. Deze kosten hebben een “sterke invloed op de businesscase” van opslag, noteert de ACM uit de mond van meerdere partijen. Bovendien zouden deze kosten “onterecht” bij de opslagfaciliteit terechtkomen, aldus marktpartijen, want opslaginstallaties zijn geen eindgebruiker maar slaan stroom slechts tijdelijk op.
De ACM is het niet automatisch met deze stelling eens. Opslaginstallaties zijn weliswaar geen eindgebruikers, maar de basis van de Tarievencode is “dat de partij die het netwerk belast het tarief voor het faciliteren van die netbelasting betaalt”. Vanouds volgt productie de vraag, dus is het de vraag die de belasting van het elektriciteitsnet creëert. Derhalve betaalt de verbruiker het transporttarief.
De rol van opslaginstallaties in het elektriciteitsnet is niet eenduidig, meent de ACM. “Afhankelijk van hoe deze wordt ingezet kan een elektriciteitsopslag-installatie het elektriciteitsnet ontlasten of juist zwaarder belasten.” Derhalve is het ook geen uitgemaakte zaak dat de transportkosten altijd onterecht bij de elektriciteitsopslag terecht komen. Concluderend stelt de ACM dat de huidige verbruikerstarieven wel degelijk een belemmering kunnen zijn voor elektriciteitsopslagen, maar dat nader onderzoek nodig is om vast te stellen in welke situaties dit het geval is en wat het verbruikerstarief voor deze situaties dan wel zou moeten zijn.
Extra hoog tarief voor piekbelasting
Naast het feit dat er überhaupt een transporttarief moet worden betaald, hebben marktpartijen ook bezwaar tegen de piekbelastingscomponent van het transportafhankelijke verbruikerstransporttarief (TAVT). De netbeheerder ziet het liefst een gelijkmatige belasting van het net dus kortstondige hoge pieken in gebruikt transportvermogen krijgen een extra hoog tarief. “Een prikkel voor aangeslotenen om het net niet meer dan nodig te belasten”, aldus ACM. Maar de diensten die elektriciteitsopslag levert, gaan juist gepaard met kortstondige hoge vermogens, stellen marktpartijen, en de piekbelastingscomponent is daardoor een grote kostenpost die kan oplopen tot wel 60% van de operationele uitgaven. Ook voor kleinere installaties kan dit in de miljoenen lopen.
Het is de vraag, erkent ACM, of het rekenen van extra kosten voor piekbelasting voor elektriciteitsopslaginstallaties altijd gerechtvaardigd is. “De hoge vermogens die gevraagd worden door deze installaties belasten het net namelijk niet altijd, maar kunnen ook gebruikt worden om het net te ontlasten. Netbeheerders vragen deze installaties bijvoorbeeld bij het leveren van redispatchdiensten juist om die vermogens af te nemen. Het is de vraag of op die momenten het TAVT verhoogd of in rekening gebracht zou moeten worden”, schrijft de ACM in de marktscan.
De ACM ziet voorbeelden in buurlanden Duitsland en België waar transporttarieven onder bepaalde voorwaarden gedeeltelijk of volledig worden kwijtgescholden. Daar staat dan wel tegenover dat de opslaginstallatie een rol speelt in netbalancering door de netbeheerder. In Australië gaat men nog een stap verder en betalen netbeheerders 50% van de kosten voor een batterij in ruil voor prioriteitsrechten als de installatie nodig is voor leveringszekerheid.
De ACM concludeert dat de piekbelastingscomponent van het TAVT mogelijk een belemmering vormt voor elektriciteitsopslag. De toezichthouder wil echter nader onderzoek doen om vast te stellen in welke situaties dat precies het geval is en wat het TAVT voor deze situaties dan wel zou moeten zijn.
Vervolgonderzoek
Deze herfst doet de ACM dus vervolgonderzoek naar de belemmeringen in de tarifering voor elektriciteitsopslag. Elektriciteitsopslag moet op een gelijk speelveld kunnen concurreren met andere flexibiliteitsdiensten, aldus de toezichthouder.
